Diğer Hastalıklar

En sık görülen malignitelerden farklı başlıklar altında bahşedilmiştir. Daha nadir görülenler tabloda özetlenmiştir. Hepsinden bahsetmek mümkün değildir ancak birçoğu pelvis radyoterapisi içerdiğinden, farklı radyasyon dozlarına göre yumurtalıkların etkilenme derecesi genel bir çerceve sunma amaçlı aşağıda sunulmuştur.

DİĞER MALİGNİTELER	SIKLIK	TEDAVİNİN ÜREME FONKSİYONLARINA ETKİSİ	YUMURTALIKLARA YAYILMA RİSKİ	ÜREMEYİ KORUYUCU YÖNTEMLER
Ewing Sarkomu (Kemik Kanseri)	<15 yaş bir milyonda 3, adölosan ve genç erişkinde 2.4 yeni vaka görülür.	Özellikle kemik iliği transplantasyonu ve radyasyon ile yumurtalıklar %50 hasar görür.	Bazı vakalarda mümkündür.	Kemoterapide GnRH agonistleri Stimulasyon sonrası oosit dondurulması veya over dokusu dondurulması Sperm dondurulması Sperm dokusunun olası dondurulması
Osteosarkom	Bir milyon kişide 2-3 yeni vaka görülür.	Kemoterapi sonrası 90 genç kadından 6’sı yumurtalık fonksiyonlarını komple kaybetmiştir.	Bazı vakalarda mümkündür.	Kemoterapide GnRH agonistleri Stimulasyon sonrası oosit dondurulması veya over dokusu dondurulması Sperm dondurulması, sperm dokusunun olası dondurulması
Kolorektal Kanserler (Lolon ve Rektum)	100.000’de 70 yeni vaka görülür (%30 rektum, %70 kolon)	Kemoterapi alırken risk düşüktür ancak pelvik radyoterapi eklenirse risk artar.	Düşük risk	Eğer overler radyasyon sahasında ise cerrahi olarak yumurtalıkların yerinin değiştirilmesi Kemoterapide GnRH agonistleri Stimulasyon sonrası oosit dondurulması veya over dokusu dondurulması Sperm dondurulması, sperm dokusunun olası dondurulması
Non-Hodgkin Lenfoma	Daha çok yaşlı popülasyonda, 100.000’de 5-10 yeni vaka görülür.	Tedavide dozun yüksek veya çok yüksek olup olmamasına göre değişir	Mesane lenfomaları ve Burkit lenfomada risk yüksektir, geri kalanında ortalamadır.	Kemoterapide GnRH agonistleri Stimulasyon sonrası oosit dondurulması (kanserin yumurtalığa yayılma riskinden dolayı over dokusu dondurulması tercih edilmez) Sperm dondurulması, eğer gerekliyse sperm dokusunun olası dondurulması
Akut lenfositik lösemi	Özellikle genç insanlarda, 100.000’de 1.1 yeni vaka görülür.	Kemik iliği nakli olsun veya olmasın risk yüksektir. Kemik iliği nakli ile birlikte risk daha da yükselir.	Yüksek risk	Kemoterapide GnRH agonistleri Stimulasyon sonrası oosit dondurulması genelde mümkün değildir çünkü kemoterapi öncesi süre yetersizdir Over dokusu dondurulması deneysel düzeydedir, eğer dondurulacaksa bile kemoterapi sonrası, hasta tam remisyondayken, hala over rezervi mevcutsa yapılmalıdır. Sperm dondurulması, eğer gerekliyse sperm dokusunun olası dondurulması
Akut Myeloid Lösemi	Özellikle ileri yaştaki insanlarda, 100.000’de 3.5 yeni vaka görülür	Kemik iliği nakli olsun veya olmasın risk yüksektir. Kemik iliği nakli ile birlikte risk daha da yükselir.	Yüksek risk	Kemoterapide GnRH agonistleri Stimulasyon sonrası oosit dondurulması genelde mümkün değildir çünkü kemoterapi öncesi süre yetersizdir. Over dokusu dondurulması deneysel düzeydedir, eğer dondurulacaksa bile kemoterapi sonrası, hasta tam remisyondayken, hala over rezervi mevcutsa yapılmalıdır. Sperm dondurulması, eğer gerekliyse sperm dokusunun olası dondurulması
Testis Kanseri	100.000’de 9 yeni vaka görülür.	Kemoterapi ve/veya radyoterapi sonrası, çocuk sahibi olmaya çalışan 207 erkek hastanın, %77’si başarılı, %18’i başarısız olmuş, %5’i kısır kalmıştır.		Sperm kök hucresi veya testis dokusunun dondurulması: ergenlik öncesi erkeklerde testis dokusu dondurulabilinir ancak deneysel aşamada bir yöntemdir.

FARKLI RADYASYON DOZLARININ YUMURTALIK ve TESTİS ÜZERİNE ETKİSİ
RADYASYON DOZU	YUMURTALIK ÜZERİNE ETKİSİ
0.6 Gray	Herhangi bir olumsuz etkisi yoktur.
1.5 Gray	40 yaşın altında herhangi bir olumsuz etkisi yoktur.
2.5-5 Gray	Yumurtalıkların komple fonksiyon kaybı riski (kısırlık): 15-40 arası risk yaklaşık %60’dır.
18 Gray	10 yaşından itibaren kısırlık
16 Gray	20 yaşından itibaren kısırlık
14 Gray	30 yaşından itibaren kısırlık
7 Gray	40 yaşından itibaren kısırlık
	Testis üzerine etkisi
2 Grayden itibaren	Uzamış kısırlık
4 Grayden itibaren	Kalıcı kısırlık
	Rahim üzerine etkisi
Çocukluk çağındaki radyasyonun rahim üzerine olan etkisi erişkindeki etkiye benzerdir.
12 Gray ile yapılan tüm vücut ışınlamasında düşük, erken doğum ve düşük doğum ağırlığı riskleri artmıştır.
Çocuklukta 25 Gray, erişkinde 45 Gray üzeri ışın alındığında gebelikten sakınılması tavsiye edilmektedir.

Diğer Hastalıklar

Bu makale hakkında yorum/mesaj yaz